Kleine stapjes maken samen een grote stap

Kleine stapjes


Hoe begin jij het nieuwe jaar? Hoe maak je het niet te groot voor jezelf?
De kop is eraf, het nieuwe jaar is begonnen. En heb jij dan ook voornemens? Om er na verloop van tijd achter te komen dat je ze toch niet helemaal na kan komen?

In de afgelopen periode heb ik het boek gelezen van Raynor Win: Landlijnen. Daarin beschrijft de schrijfster over haar wandeltocht door Schotland en Engeland. Dit is een groot voorbeeld van hoe een hele grote stap, het überhaupt uitvoeren van deze wandeling met hun specifieke fysieke belemmeringen, tot het steeds verder uitbreiden van de stappen naar een epische wandeling. Het is gelukt met groot resultaat!
Wat is ervoor nodig om stappen te kunnen zetten naar een resultaat? Ik heb gemerkt dat die vraag heel verschillend wordt ingevuld. Hoe komt het toch dat veel mensen het nieuwe jaar ingaan met goede voornemens en dat die in verloop van tijd mislukken? Waarschijnlijk omdat we graag willen dat de veranderingen per direct ook gerealiseerd zijn. Dat we teleurgesteld raken als het niet meteen lukt, of als we, naar ons idee, niet snel genoeg resultaat zien van onze inspanningen. Het gevolg?
Teleurstelling, ‘zie je wel, ik kan het niet’-gevoelens en frustratie.

Kleine stapjes

Maar er zijn vele methoden die ons helpen grote stappen of kleine stapjes te nemen. Neem bijvoorbeeld Kaizen, een methode uit Japan om in kleine stapjes grote veranderingen te maken. Bij Kaizen gaat het om kleine, comfortabele of plezierige stappen zetten op weg naar verbetering. Door juist hele kleine stapjes te zetten, wordt je weerstand tegen de verandering kleiner en krijg je er zelfs steeds meer plezier in. Als kwaliteitsadviseur maar ook als coach weet ik hoe belangrijk het is om doelen in stukjes te hakken. En het mooie is dat je hiermee ook je eigen brein traint. Want bij grote doelen schiet automatisch je brein in de weerstand tegen de verandering. En door die kleine stapjes te nemen omzeil je dat effect. Robert Maurer legt dit verder uit in zijn boek ‘De kunst van Kaizen’.
Naast je brein voor de gek houden, gaat het ook over doorzettingsvermogen. Om weer even terug te komen op het boek “Landlijnen”, daar gaat het zeer zeker over doorzettingsvermogen. Doorbijten om door de pijn heen te lopen, om barre omstandigheden te kunnen doorstaan. En steeds weer het doel voor ogen hebben en houden, wat de power geeft om door te gaan.

Focus
En dat laatste is focus. Als ik met mijn paarden werk zie ik dat fenomeen vaak. Ze hebben focus als het gaat om eten, om veiligheid en sociale omgang. Ze hebben ondanks die focus een open blik naar de omgeving. In één van mijn coachsessies zag de coachee hoe onverstoorbaar de paarden aan het eten waren en ineens zegt ze; zo mag ik het ook doen, gewoon focus houden op mijn doel, wat er ook om mij heen gebeurt!
Om je doel te kunnen bereiken is het dus belangrijk om te starten met kleine overzichtelijke en simpele stappen waar je vooral ook plezier in hebt en succesjes behaalt. Daardoor ontstaat het doorzettingsvermogen en de focus om het resultaat te willen bereiken.

Veel succes, plezier en gezondheid in 2023!

Oog in oog met je belemmerende patronen

Het woord patroon heeft volgens de encyclopedie verschillende betekenissen;

Het kan ‘baas’ betekenen of ‘beschermheilige’. Of meer materialistisch, een onderdeel van een vulpen of een huls voor buskruitlading. Maar een patroon is ook een mal voor het maken van een kledingstuk of zelfs de kleursamenstelling van stoffen.

Maar hier hebben we het uiteraard over andersoortige patronen ofwel ‘regelmatige structuren’.

Hoewel de uitleg van de encyclopedie toch wel overeen komen met de patronen die soms in ons gedrag zitten. Patronen kunnen de ‘baas’ spelen over je gedachten en je innerlijke wil. Maar patronen kunnen je ook beschermen tegen te heftige innerlijke pijn. En een patroon kun je zien als een omhulsel om je dieper liggende emoties en overtuigingen af te schermen.

Patronen in je gedrag

Patronen zijn er echt overal! In jezelf, je familie, je werk, de natuur en in de hele wereld. Ook als je kijkt in de natuur zie je dat er overal zichtbare patronen zijn bij planten en bij dieren (zebra’s etc.). Deze laatste dieren gebruiken zelfs hun patronen op hun lijf als er gevaar dreigt. Door dicht bij elkaar te staan vormen ze voor de vijand één groot wezen, wat de vijand moet afschrikken.

In de coaching gaan we regelmatig op zoek naar patronen in het gedrag van de ander. En dan spreken we over terugkerende gevoelens, gedachten en gedragingen die we hebben. Want juist het doorbreken van deze patronen maakt de weg vrij naar verandering van gedrag en/of gedachten. Er zijn ook veel coachmethodieken die daarop gericht zijn. Denk bijvoorbeeld aan de ‘Logical Levels of thinking’ van Dilts en Bateson, waarbij je op zoek gaat naar overtuigingen.  Of de ‘Levenslijn’ oefening waarbij je de cliënt pions laat plaatsen tussen 0 jaar (de geboorte) en nu. Pions die een positieve of negatieve indrukwekkende gebeurtenis aanduidt.

Hoe ontstaan belemmerende overtuigingen die patronen worden?

In de eerste zeven jaar van ons leven wordt de basis gelegd voor onze overtuigingen. Vooral onze ouders of verzorgers, broers of zussen en leraren zorgen voor die basis. Het leggen van die basis gebeurt op onbewust niveau. We zijn dan immers nog kinderen en leren van anderen wat goed of fout is.  Vanaf het zevende tot ongeveer het twaalfde levensjaar ontwikkelen we onze overtuigingen verder, en nu komen er ook meer invloeden van vriendjes en vriendinnetjes om de hoek kijken waar we ook veel tijd mee doorbrengen. We ontwikkelen dan verschillende overtuigingen, die we in verschillende situaties gebruiken. Als we als kind op straat spelen, gelden tussen vriendjes en vriendinnetjes andere regels dan thuis. We gedragen ons dan ook anders en zijn meer geneigd ons te schikken naar groepsdruk. Verschillende overtuigingen beginnen dan te botsen. Bijvoorbeeld je ouders die zeiden dat je niet slootje mag springen, en je vriendjes die je uitdaagden om dat wel te doen.

Als kind heb ik niet geleerd om boos te worden. Ik reageerde bij gevoelens van boosheid meestal rustig en trok mij terug. Ik werd met mijn verdriet, boosheid of eenzaamheid niet gezien door mijn ouders. De andere kant was dat ik het zelf ook niet kon laten zien omdat ik niet wist wat ik moest laten zien. Zo loste ik veel alleen op. Het liefste was ik alleen op mijn kamer. Ik ging lezen of huiswerk maken. Ik speelde veel alleen of soms met buurkinderen uit de wijk. Meestal met jongens, stoer zijn, hutten bouwen of cowboy spelen. Mijn ouders snapte niet waarom ik deed zoals ik deed. En ik zelf al helemaal niet. En zo voelde ik mij dikwijls niet begrepen en afgewezen.

Zo ontstond bij mij een patroon van “wees maar sterk”, want dan ben je oké. Of doe maar gewoon dan doe je al gek genoeg. En wat ik daarbij leerde was goed te kijken naar wat anderen nodig hadden. Om vervolgens de ander te dienen. Want dan kom je in beeld (denk je). Vanuit de therapievorm Past Reality integration die ik veel gebruik in mijn coaching, heet dit fenomeen ‘Valse hoop’.

Je huidige gedachten worden nog steeds beïnvloed door de boodschappen uit je kindertijd, door jouw persoonlijkheid en ook nog eens door de cultuur waarin je leeft en door je sociale omgeving. We kijken allemaal door een bepaalde bril naar deze wereld. Dat heeft alles te maken met hoe jij in elkaar zit. En tegelijk heeft het alles te maken met wat jij aangeleerd hebt gekregen. En de ervaringen die je hebt opgedaan. Die bril heeft een bepaalde kleur en is ook nog eens niet echt schoon meer. Dus jouw gedachten-wereld is gekleurd, is ook doorweven met (voor)oordelen naar de ander en jezelf, en zelfs pertinente onwaarheden. Het zijn namelijk de waarheden hoe wij tegen de wereld aankijken.

De lagen van je brein

Ik coach mensen met behulp van paarden. En paarden hebben een onbewuste inwerking op je limbische systeem. Het limbische systeem (ook wel zoogdierenbrein genoemd) maakt onderdeel uit van de neocortex en de hersenstam.

Ingesleten patronen dringen door in alle lagen van je brein. Met je neocortex, het denkende brein, beredeneer je de dingen die je doet en vindt.

Het limbisch systeem bestaat uit een aantal hersendelen, en is betrokken bij emotie en motivatie. De hippocampus, amygdala en delen van de thalamus. Op dit deel van de hersenen wordt een groot appèl gedaan wanneer je werkt met paarden.

Het onderste deel is je hersenstam, het instinctieve brein. Daarmee reageer je instinctief op bijvoorbeeld gevaar door te vluchten, bevriezen of te vechten. Maar ook in tijden waarin je angstig bent of de druk hoog is zal je snel reageren vanuit je instinctieve brein. En schiet je automatisch in je oude gedachtenpatronen, de oude karrensporen.

Ons brein is doorgaans gericht op negatieve gedachten. Dit heeft te maken met onze oertijd. Voor onze voorouders was dat van levensbelang: als je gevaar over het hoofd ziet, kan het je leven kosten. Terwijl het missen van een kans meestal wel overkomelijk is.

Daarom scant ons brein voortdurend de omgeving af op mogelijke tegenslag, en merkt het de positieve zaken als een lekker briesje of een compliment vaak niet eens op.

Doorbreken van de patronen

Hoe kom je daar nou uit? Hoe leer je steeds meer te leven in waarheid?

Wanneer je in je communicatie naar anderen merkt dat het niet soepel gaat, dat anderen je niet begrijpen en dat jij je maar steeds ‘aangevallen’ of geraakt voelt, dan wordt het tijd om je overlevingsmechanismen onder de loep te nemen. Je denken is niet meer compleet en niet meer vrij. Denken, voelen en doen gaan samen, hand in hand. Maar dat denken is bevlekt en met dat voelen kies je het liefst voor dát wat op dit moment goed voelt.

Spiegels in jouw leven

Paarden zijn spiegels voor jouw onbewuste gevoel. Zij merken wanneer je denken onzuiver is geworden door de belemmerende overtuigingen die er nog zijn. Dus rationeel denk je dat het allemaal moet kunnen en doen, maar je gevoel is onzeker en twijfelachtig. En dat gevoel overrule je. En als je dat maar lang genoeg doet, wordt het normaal voor je. Terwijl dat dus eigenlijk niet zo is. Vaak hoor je dan de uitdrukking “zo ben ik nu eenmaal”. Paarden maken je bewust van die situatie. En als coach kan ik daar woorden aangeven waardoor jij rationeel gaat beseffen wat er daadwerkelijk gebeurt. Zo komt gevoel en ratio bij elkaar. En dan kun je werken aan het wat we noemen “omvormen” van je gedrag. Leren hoe je moet reageren wanneer je je geraakt voelt en eigenlijk in de verdediging wilt gaan, dit beseft en dan een andere reactie gaat geven. Een reactie die past bij de huidige situatie en niet wat jouw brein weghaalt uit het verleden ofwel de integratie van het verleden in het heden.

Een uitdrukking die we nog wel eens gebruiken is “kom eens uit je karrespoor”. Dat is een mooie want onze patronen zijn het karrespoor: we zitten er snel op en gaan dan ook in sneltreinvaart door op dat spoor. Stap daar eens af en neem het pad ernaast. Wandel eens rustig en krijg een nieuw perspectief op je leven.

Wil je er meer over weten en wil je weten hoe dit bij jou werkt, dan kun je altijd terecht bij de coaching van Ita Est.

Schaamte

Wanneer heb ik mij voor het laatst geschaamd? En waar ging dat over? Ik moest er echt heel diep over nadenken.

Ik denk dat het was op het moment dat iemand tegen mij zei dat hij niets meer met mij te maken wilde hebben. Ik had hem teleurgesteld in mijn gedrag. Gedrag waar ik mij overigens niet bewust van was en juist dat maakte dat ik een moment van schaamte voelde. Warm en rood aanlopend. Het gevoel komt blijkbaar door afwijzing of vernedering. Daarna begon ik te reflecteren op mijn eigen gedrag. Wat had ik dan gedaan, hoe en waarom. Eerste gedachtes die ik had waren: zie je wel ik doe het niet goed. Ik hou mij niet aan de gedragingen van de groep. Schaamte heeft dus ook een soort van zelfbescherming op het moment dat het gaat over je zelfwaardering. Vervolgens kon ik die gedachtestroom omkeren en om zetten in; ik heb mijn gevoelens en hij heeft de zijne. Het gaat er niet om of ik iets al dan niet goed doe of ben. Het gaat over de context. En daar kan eenieder zijn/haar gedachten over hebben.

Schaamte is een emoties of een gemoed waar wij mensen eigenlijk niet snel over praten. Terwijl we wel kunnen praten over boosheid, blijheid als we bedroefd zijn of bang. Deze emoties kunnen we een plek geven, daarover kunnen we al dan niet met gemak over praten. Maar over schaamte horen we elkaar niet zoveel. Schaamte is eigenlijk uit verbinding gaan met jezelf. Het geeft je het gevoel in conflict te zijn met jezelf. In feite gaat het hier over een vermindert zelfbeeld.

In mijn coachpraktijk coach ik met behulp van paarden en kom ik wel eens coachees tegen die zich ook ergens voor schamen. Zij staan dan met dit gevoel bij de paarden. Schaamte is een complexe emotie voor zowel mens als dier. Het is een zogenoemde zelfgerichte emotie. Schaamte is voorbehouden aan sociale zoogdieren. En in die zin zou een paard schaamtegevoelens kunnen hebben of oppikken. Want schaamte is bedoeld voor het behoud van cohesie in de kudde. Als dier of mens dien je te weten wat de normen en waarden van de groep/kudde is. Voldoe je daar niet aan dan kunnen er momenten zijn waarvoor je je schaamt.

Maar om je te kunnen schamen heb je ook het vermogen nodig om te kunnen reflecteren op je eigen gedrag. En het is de vraag of een paard dat kan. Soms zie je de paarden wel eens weglopen uit een kudde met het hoofd laag en de staart vast tegen de billen, na een moment dat een paard zich niet aan de ‘regels’ van de kudde heeft gehouden. Maar of hij zich dan schaamt, blijft onzeker.

Er is een definitie van zelfgerichte emoties o.a. opgesteld door kennislink:

“Een individu dat binnen een sociale structuur leeft (criterium 4) én over basale emoties (criterium 1) én cognitieve vaardigheden beschikt, waarbij belangrijk is dat deze het besef heeft van zichzelf en anderen (criterium 2) en bovendien in staat is zijn eigen gedrag te evalueren aan de hand van een bepaald systeem van normen en waarden (criterium 3), kan zelfgerichte emoties hebben”.

Veel dieren voldoen wel aan criteria 1 en 4. Maar twijfelachtig zijn de criteria 2 en 3. Er worden momenteel testten gedaan met o.a. olifanten maar ook met paarden om het besef van zichzelf te doorgronden. Dit gebeurd om hen te leren in een spiegel te kijken en dat zij vervolgens een krijtstreek op hun wang krijgen. De paarden proberen dan de krijtstreep eraf te halen. Hiermee zou gezegd kunnen worden dat zij zich weldegelijk bewust zijn van zichzelf. Dus hiermee is de vraag of paarden zich ook kunnen schamen dus nog steeds niet definitief beantwoord.

En hoe zit het dan met de coachee die met dat gevoel van schaamte steun zoekt bij het paard? Omdat het hier gaat over een zelfgerichte emotie, zal het paard de coachee steunen in dat gevoel. Wat zich mogelijk uit in, de neus tegen de coachee duwen. Het hoofd schuren aan de coachee of de coachee helemaal opzij duwen. Door hierop vragen te stellen aan de coachee over wat er bij hem gebeurt, hoe hij zich op dat moment voelt of welke gedachten iemand heeft, kun je bij de coachee een laagje dieper komen in het gevoel van schaamte en waardoor het komt. Dan kom je verder in het stuk positief of negatief zelfbeeld en hoe vaak iemand zich schaamt. In de kindertijd kunnen de ouders het schaamtegevoel bij het kind ontwikkelen door hen te rechtstreeks aan te spreken; “goh ik dacht dat jij dit toch al wel kon, je ben nu zo oud en wijs”. Hiermee prikkel je het negatieve zelfbeeld van het kind. Want kinderen willen alles doen voor hun ouders dus als blijkt dat ze het niet goed doen, dan zal het wel aan hunzelf liggen. En hiermee is het schaamte-zaadje geplant.

Als we dan in de coaching daarnaar terug kunnen gaan door bijvoorbeeld een levenslijn uit te zetten en die gezamenlijk met het paard te doorlopen, kun je bij deze momenten komen. En kun je die momenten omzetten door ze nu te bezien vanuit volwassen ogen. Belangrijk is om de verbinding en het positieve zelfbeeld van de coachee te ontwikkelen. Hoe krachtiger hij voor zichzelf gaat staan hoe minder last hij van schaamte krijgt. En het paard leert je per direct om krachtig op te treden.

Aan de andere kant is een beetje schaamte voelen eigenlijk ook niet zo gek. Het helpt je wel tegen sommige extreme gedachten, bijvoorbeeld in je nakie buiten de vuilnisbak buiten zetten…..

Vertrouwen

Ik gaf laatst een lezing over “vertrouwen” binnen de coachrelatie. Hier ging ik in op vragen als: wat is vertrouwen nu precies? Hoe ontstaat vertrouwen? En wanneer verdwijnt vertrouwen?

Het klinkt gek, maar vertrouwen is het beste te voelen op het moment dat het er niet meer is.

Je rol als coach 

In een coachrelatie is het heel vaak de coachee (klant) die de coach uitzoekt. Op basis waarvan? Jouw website, jouw teksten en jouw uitstraling geven de ander al dan niet vertrouwen. Het is zo belangrijk dat je als coach samen met de coachee allereerst werkt aan die vertrouwensband. Pas in deze toestand kan je coachee zich veilig voelen en vertellen wat hij/zij wil vertellen. Belangrijk blijft dat de coachee verantwoordelijk is voor zijn/haar eigen stappen en beslissingen in het proces. Dat ben jij niet als coach! Ondanks dat de rollen verschillend zijn, is de relatie gelijkwaardig.

Vertrouwensband met paard 

En dan hebben wij coaches met Paard als Spiegel ook met het paard als co-coach te maken. Vertrouwen speelt hierbij nog een keer een grote rol. Eerst jij als mens, en nu het paard. Ook hier geldt; het kennen en herkennen van de eigen deskundigheid en grenzen en het kennen van je paard, is wellicht het belangrijkste waar je als coach op moet kunnen vertrouwen.

Als coach heb je een open houding, je luistert en stelt vragen. Je gelóóft in je coachee en dat is voor veel coaches erg moeilijk. Je wilt immers zo graag helpen.

Geloven in de ander 

Maar nee: coaching is bedoeld om de coachee verder te helpen door ondersteuning en begeleiding te bieden en niet alles te willen oplossen. Als coach houd je in de gaten dat jouw verantwoordelijkheidsgevoel niet te groot wordt. Dit kan ontstaan door de aanname dat de coachee op een bepaald gebied onwetend en hulpeloos is en het probleem niet zelf kan oplossen. Een valkuil voor coaches.

Als coach zul je altijd moeten blijven geloven in het zelf oplossend vermogen van de coachee. Oftewel: vertrouwen in de ander, en de kracht van je coachee! Dan bereik je samen het beste resultaat.

De goede vraag of de juiste vraag?

In onze coachopleidingen hoor ik regelmatig van deelnemers; ‘ik weet geen goede vragen te stellen’, ‘ik val stil’, ‘wat moet ik nu doen?’, wanneer zij iemand aan het coachen zijn.

Tja, dat is de vraag: wat je moet doen als coach op het moment wanneer je zelf niet meer goed weet wat je moet vragen. Of als er even niets te zeggen of te vragen is.

Dan is het dat! Even niets.

Niets zeggen of vragen kan heel verhelderend zijn. De stilte om je heen voelen, geen druk voelen zowel bij jezelf als bij de coachee. En zoals Ruud Knapen (2020) zo mooi in zijn boek beschrijft:

‘de toegevoegde waarde van een coach wordt pas echt duidelijk wanneer hij/zij werkelijk in staat is om teruggetrokken, maar innerlijk volledig aanwezig te zijn bij wat zich afspeelt bij de coachee (en in ons geval bij het paard). Wanneer je jezelf toestaat niet meer te willen oplossen, dan ontstaat aan de rand van het niet – helpen de meest waardevolle interventies en oplossingen. Zij gaan namelijk voorbij aan wat de coach persoonlijk weet.’

Mooi, vind je niet?

Als coach moet je dit wel kunnen aanvoelen of dit kan of niet. Want soms zijn er situaties waarin het juist wel belangrijk is een goede vraag te stellen op het juiste moment. Wellicht zit je tegen een doorbraak van inzicht aan. En dan blijft het ook de kunst om niet dat inzicht te willen gaan invullen. Als coach heb je de vaardigheid om hier op een integere en intense manier mee om te gaan.

En wanneer kunnen we dan zeggen of een van die prachtige, ontregelende, diepe of verrassende vragen ook de juiste vraag is? Het antwoord daarop kan alleen maar gegeven worden door het effect van de vraag op de coachee te evalueren. En dat kun je dus nooit van tevoren weten (Brenninkmeijer & Voogd, 2019).

De kunst als coach is om de vragen zo te stellen dat de coachee een helder zicht krijgt op zijn of haar overtuigingen, gedrag en acties. De oplossing van het probleem ligt dan vaak al in zijn of haar eigen antwoorden besloten. Coach-vragen stellen zorgt voor maximale draagkracht en minimale weerstand bij de coachee.

  1. Brenninkmeijer, J., Voogd, M. (2019). De juiste vraag. De kunst van het vragen stellen in coachende gesprekken. Amsterdam: Uitgeverij Boom.
  2. Knaapen, R. (2020). Coachen met paarden. De wijsheid van de kudde. Amsterdam: Uitgeverij Boom.

Persoonlijke ontwikkeling en het paard

Toen ik, Jeannet, met coaching met Paard als Spiegel in aanraking kwam, ging er een wereld voor me open. Paarden zijn zo’n eerlijke, duidelijke en heldere spiegels, dat ik niet om mijn eigen ontwikkelingsproces heen kon. Ik kon tijdens sessies niet om bepaalde thema’s heen – een ontwikkeling die mij heel veel heeft gebracht.  Als je weet wie je bent en wat je kracht is, kun je loslaten wat jou (innerlijk en uiterlijk) belemmert je dromen en doelen te bereiken. Je kunt de juiste stappen op jouw pad van persoonlijke ontwikkeling zetten. Je durft jezelf te zijn, authentiek, en je weet dat je levensweg een leerproces is. En dat jouw persoonlijke ontwikkeling je hele leven voortduurt, waarbij je elke keer weer een nieuwe balans kunt vinden.

Ontwikkeling als basis
Ik merk dat deze persoonlijke ontwikkeling de basis vormt voor het werken als coach. Want als je weet wat een ander kan ervaren, kun je daar anderen ook gericht op coachen. Persoonlijke ontwikkeling is vooral de bewustwording van jezelf, van je eigen kracht en je kwaliteiten. Daarvoor zijn zelfbewustzijn en zelfinzicht nodig. Hiermee kun je loslaten wat je tegenhoudt jouw leven te leiden zoals jij dat wilt. Dan kun je – vanuit een stevig fundament – je dromen realiseren en je doelen bereiken.

Als je weet wie je bent en wat je kracht is, kun je loslaten wat jou (innerlijk en uiterlijk) belemmert je dromen en doelen te bereiken. Je kunt de juiste stappen op jouw pad van persoonlijke ontwikkeling zetten. Je durft jezelf te zijn, authentiek, en je weet dat je levensweg een leerproces is. En dat jouw persoonlijke ontwikkeling je hele leven voortduurt, waarbij je elke keer weer een nieuwe balans kunt vinden.

Fasen van persoonlijke ontwikkeling


Persoonlijke groei is dus niet alleen je aandacht naar binnen keren om jezelf te leren kennen. Groei krijgt ruimte door erachter te komen wat je kracht is en wat je belemmert. Maar het gaat ook over het ondernemen van stappen en daarna het handelen in overeenstemming met je ware zelf. Het gaat om inzicht krijgen in wat je (anders) moet doen om jouw dromen en doelen te realiseren. Hierbij geldt dat de gebeurtenissen en ervaringen in je leven je helpen groeien. En hoe bewuster je in het leven staat, hoe makkelijker je deze gebeurtenissen en ervaringen zult gebruiken voor persoonlijke ontwikkeling. Vandaar ook dat persoonlijke ontwikkeling in fasen gaat. Uitgroeien tot je volledige potentie kost tijd. Naarmate jij je hier bewuster van wordt, zal deze groei wel sneller en gemakkelijker toenemen.

Paardenwijsheid

Door het werken met mijn paarden Sjors, Sjimmy en Bob word ik mij dagelijks bewust van de eenvoud van het bestaan. Als zij op hun hooi staan te knabbelen, daalt de rust in mijn lijf en hoofd. Zittend op de hooibalen, luisterend en kijkend naar deze machtige dieren zonder dat ze daarvoor iets doen.

Bewustwording

Naar binnen keren, voelen en ruiken wat er is. Bewust worden van de gedachten en dieper liggende antwoorden. Paarden dagen je uit om uit je karrespoor te komen en de paden van beschaafd denken te verlaten. Volgens Linda Kohanof is het wijsheid gehuld in mysterie, wijsheid die eerder wordt gevoeld dan dat hij kan worden uitgelegd, wijsheid die we vaak negeren tot een probleem in het leven ons openstelt voor andere mogelijkheden.

Rode draad

Binnen de opleidingen van HorSense besteden we hier veel aandacht aan. Wat zijn de issues waar iemand mee bezig is, op aan het kauwen is. Wanneer kan dit tot uiting komen en wanneer is het klaar? Gedurende de opleiding loopt je persoonlijke ontwikkeling als een rode draad mee. Wil je ervaren wat HorSense voor jou kan betekenen? Vraag dan een persoonlijk kennismakingsgesprek aan.